Op uitnodiging van SITA, het Zuid-Afrikaanse staatsagentschap voor IT, ben ik als spreker naar GovTech 2008 geweest. Deze e-Government conferentie werd van 28-30 juli gehouden in Durban. Het merendeel van de bijna 2000 deelnemers was afkomstig van overheid en bedrijfsleven in Zuid Afrika. Er waren ca. 50 sprekers uit eigen land en een tiental uit het buitenland, waaronder Nederland.
Het programma bevatte uiteenlopende e-overheid onderwerpen, zowel organisatorische als technische. In alle betogen kwamen als grote hindernissen naar voren analfabetisme en gebrek aan internettoegang, vandaar de voorkeur voor de multichannel benadering. Zo vullen mobiele telefonie en SMS diensten dat gat voor een deel. Open source wordt sterk gestimuleerd, met name als een kans voor lokaal ondernemerschap. Ruim aandacht kreeg ook het in 2010 te organiseren wereldkampioenschap voetbal.
Ik was speciaal gevraagd om aandacht te geven aan “empowerment of citizens”. Van die gelegenheid heb ik gebruik gemaakt om de Burgerlink Kwaliteitsimpuls uiteen te zetten. Er was veel aandacht voor onze drieslag (kwaliteitsnormen vaststellen, klantentevredenheid meten en burgerbetrokkenheid stimuleren). Zoals steeds gingen de werkschriften e-Citizen Charter als warme broodjes over de toonbank. Uit een peiling in de zaal bleek opvallend genoeg dat, net als in Nederland, norm 7 (vertrouwen) de hoogste prioriteit kreeg. Bijval kreeg ik ook van Greg Parston (Director Institute Public Service Value, Accenture) en Munir Ismet (Vice President Public Sector, EMEA Oracle). De moderator van onze track, Terry Vandayar, CIO van het ministerie van Informatie en Communicatie, wil onze benadering inpassen. Mijn presentatie werd geselecteerd als extra vermeldenswaard, zie http://www.govtech.co.za/
In een land waar de top drie zorgen zijn misdaad, werkgelegenheid en huisvesting, lijkt e-Government een luxe en klantgerichtheid al helemaal. Maar zonder ICT zijn deze en andere problemen niet aan te pakken. Bovendien kan klantgerichtheid verkeerde investeringen voorkomen en daarmee geldverspilling of mislukking. Ik kon daarbij een parallel trekken met een ander thema dat op deze conferentie veel aandacht kreeg: “green” ICT. Ook dat lijkt een luxe, maar mits juist toegepast levert het besparingen op die elders ten nutte komen.
SITA is enerzijds vergelijkbaar met rekencentra zoals die bestaan in andere landen (Oostenrijk, Denemarken) en vertoont anderzijds overeenkomsten met een organisatie als ICTU. In een gesprek dat ik had met Moses Mtimunye (Chief Strategic Services, SITA) kwam naar voren dat zij bezig zijn met het opzetten van een producten- en dienstencatalogus. Zij zijn geïnteresseerd in de Nederlandse ervaringen met zo’n project. Overigens blijken er al de nodige contacten te zijn. Ik sprak bijvoorbeeld Warren Hero (hoofd van het “Gedeeldedienssentrum” van de provincie Gauteng), die een uitwisselingsrelatie heeft met de gemeente Amsterdam.
GovTech 2008 vond plaats in het International Convention Centre in Durban, de vierde stad van Zuid Afrika, gelegen aan de oostkust waar een subtropisch klimaat heerst. Hoewel het er nu winter is, waren de temperaturen iets hoger dan in Nederland. Behalve geen tijdverschil ook geen klimaatverschil.
Nederland en Zuid Afrika liggen 9.500 km uit elkaar, maar hebben een gemeenschappelijke geschiedenis van 350 jaar. Eigenlijk weten wij door het taboe op de apartheid daar weinig van. Het blijft ook een ongemakkelijke gedachte dat dit Nederlandse woord wereldwijd bekend is. Toevallig kocht ik eerder dit jaar op vakantie in Frankrijk een boek over Zuid Afrika dat in top van bestverkochte boeken stond: “Un Arc-en-Ciel dans la Nuit” (Een regenboog in de nacht) van Dominique Lapierre. Dat beschrijft die geschiedenis vanaf de aankomst in 1652 van Jan van Riebeeck in de Kaapkolonie tot de presidentsverkiezing van Nelson Mandela in 1994. Het land dat zich wegens de vele etnische groepen de “regenboognatie” noemt, heeft een lange nacht doorgemaakt. De apartheid in Zuid Afrika is nog maar 14 geleden afgeschaft.
Reis en verblijf waren uitstekend georganiseerd, waarvoor mijn erkentelijkheid aan Femke Pienaar (Chief of Business Operations) en Kelepile Kgobokoe (GovTech Project Director) met ondersteuning van Mariette du Plessis en Cecile Roux