Met de BurgerSerivceCode in de hand speurt Matt Poelmans, directeur Burgerlink, internet af naar toepassingen waar overheden samenwerken bij innovaties in plaats van zelf het wiel uitvinden. Een goed voorbeeld is Internetconsultatie.
Uit een eind 2007 door de voorganger van Burgelink uitgevoerd onderzoek naar eParticipatie bleek dat de Nederlandse overheid kansen laat liggen om burgers te betrekken bij beleid en uitvoering. Heel veel mensen willen wel meedenken, maar de manier waarop dit nu gebeurt sluit niet aan bij hun verwachtingen. Burgers weten niet waar ze moeten zijn, worden onvoldoende geïnformeerd en horen vaak niet wat er met hun bijdragen is gedaan. Tweederde wil het liefst participeren via internet. Bij degenen die dit hebben gedaan neemt de interesse toe. Mits goed toegepast, kan eParticipatie de betrokkenheid van burgers vergroten.
De overheid heeft dat goed in haar oren geknoopt, want in juni 2009 vond de formele start plaats van het rijksbrede experiment met internetconsultatie over wetsvoorstellen. Alle ministeries hebben zich verbonden om de komende twee jaar bij wijze van proef 10% van hun voorgenomen wetgeving een nieuwe procedure te laten doorlopen. Die houdt in dat voorgenomen wetgeving wordt gepubliceerd op de website www.internetconsultatie.nl en iedereen de kans krijgt om commentaar te geven.
Doel van internetconsultatie is transparantie van het wetgevingsproces vergroten en bijdragen aan de kwaliteit van wetgeving. Bij de start wees de minster van Justitie erop dat inbreng van buiten nodig is vóór het moment dat het grondpatroon van de regulering vastligt. En daar zit precies de kneep. De voorstellen die nu op de website staan betreffen compleet uitgewerkte wetsontwerpen. Ze zijn bovendien tamelijk specialistisch van aard (Toelating gewasbeschermingsmiddelen, Kostenverevening broeikasgassen), hoogstens zou het onderwerp Tegengaan kinderontvoering de gemoederen in beweging kunnen brengen. Verder ontbreken de aangekondigde specifieke vragen (er staat alleen: Wat vindt u van deze voorstellen?). Ook is er geen mogelijkheid om op de bijdragen van anderen te reageren. Tenslotte is het een gemiste kans om alvast een stap verder te gaan: in plaats van problemen met bijbehorende oplossingen voorleggen, een platform bieden voor permanente consultatie over vraagstukken die bij burgers leven en hen uitdagen om oplossingsalternatieven te bedenken.
Maar laten we het initiatief van de positieve kant bekijken. Internetconsultatie voldoet aan de normen van de BurgerServiceCode dat de overheid ontvankelijk is en samenwerkt. Er is een model ontwikkeld dat alle departementen gebruiken. Het is ook toepasbaar op provinciaal en lokaal niveau. Overheden kunnen dus deze door ICTU ontwikkelde standaard gebruiken in plaats van zelf het wiel uitvinden en burgers kunnen gemakkelijker de weg vinden. De komende 2 jaar moet blijken of dit voldoende uitnodigend is.
Verschenen in: Overheidsmanagement, nr. 9, september 2009